- You are here:
- Home »
- Adventkaarsen, Doopkaarsen en Huwelijkskaarsen »
- Adventkaarsen, Doopkaars en Huwelijkskaars
Adventkaarsen, Doopkaars en Huwelijkskaars
In dit blog zullen wij ingaan op het gebruik van Adventkaarsen, de Doopkaars en de Huwelijkskaars. Maar eerst even iets over het begin van de kaars. Het ontstaan van de kaars gaat helemaal terug naar een volk in Midden-Italië, namelijk de Etrusken. Zij gebruikten destijds een touw wat gedrenkt was in vet, olie of pek als verlichting. Ook bij de graftombe van Toetanchamon werden toortshouders en kandelaars aangetroffen. In de Romeinse tijd was de kaars definitief een feit, alhoewel hij destijds voornamelijk als licht werd gebruikt.
De moderne functie van de kaars
Inhoudsopgave
Tegenwoordig heeft de kaars veel meer functies. We zijn niet meer afhankelijk van de kaars als lichtbron, hij wordt meer ingezet als sfeermaker. Bijvoorbeeld met waxinelichtjes, de kaarsjes op de verjaardagstaart of bij een speciale ‘lichtjesavond’. Ook bij religieuze aangelegenheden worden kaarsen veel gebruikt. Bijvoorbeeld bij kerstmis en het voorafgaande christelijke Advent. Kaarsen staan tijdens deze gebeurtenissen centraal.
Religieuze aangelegenheden
Het branden van een kaars bij religieuze aangelegenheden heeft meestal een achterliggende gedachte. Bijvoorbeeld ter nagedachtenis aan iemand, de hoop dat gebeden verhoord worden of het staat symbool voor iets. Kaarsen kunnen een bepaalde vorm aan bidden geven, een mooi ritueel als je even de juiste woorden niet kunt vinden. Door een kaarsje aan te steken, kun je hier kracht en steun uit halen. Een kaars straalt ook rust uit en door een kaarsje aan te steken, kun je hierbij misschien beter je rust vinden. Ieder geloof en iedere aangelegenheid heeft zijn eigen beweegredenen en we zullen er een aantal belichten.
De doopkaars
De doopkaars is een eeuwenoude traditie. De doopkaars staat symbool voor de herinnering aan dit sacrament van de christelijke initiatie. Ook hier weer refereert de kaars naar het licht wat symbool staat voor Jezus Christus. Om die reden wordt de doopkaars ook altijd aangestoken aan de paaskaars tijdens de doopviering. De paaskaars is het symbool voor het licht van Jezus Christus en door de doopkaars hieraan aan te steken, kan dit licht doorgegeven worden aan het kind.
Een doopkaars voor het leven
Meestal wordt de doopkaars gegeven aan de ouders van het kind door de peter of meter van het kindje wat gedoopt gaat worden. Eerst is er de doopsel en de zalving en dan is er het aansteken van de doopkaars. Na de doopviering wordt de kaars weer uitgeblazen en wordt de doopkaars meegegeven aan het kind. Op sommige belangrijke momenten in het leven van het kind kan het zijn dat de doopkaars opnieuw wordt aangestoken, bijvoorbeeld bij het communie doen, als het kind gaat trouwen of uiteindelijk op de begrafenis. In dat geval zou de doopkaars het hele leven begeleiden. Toch komt dit niet zo vaak meer voor. De kaars wordt wel een tijdje bewaard, maar niet altijd meer opnieuw gebruikt.
Een gebruik, geen verplichting
Het is ook niet verplicht om een doopkaars aan te steken tijdens de doopviering, hoewel het meestal wel gewenst is. Doordat er geen strikte richtlijnen zijn voor het gebruik van een doopkaars, mogen de ouders of de peter en meter zelf beslissen welke doopkaars ze geven. Ze kunnen hun voorkeur uit laten gaan naar een kaars die zij mooi vinden of een kaars waarvan ze vinden dat die juist bij het kind past. Ook een doopkaars met een leuke foto, een mooie tekst of een combinatie van beide is mogelijk. Met een dergelijke kaars maak je de doopviering wel heel speciaal.
Gepersonaliseerde doopkaars
Meestal zijn het de peter of de meter die de doopkaars geven, maar het kan ook zijn dat de kerk de doopkaars verzorgt. Ze zijn er in verschillende maten en uitvoeringen, maar als de kerk een doopkaars regelt is de kans groot dat er een duif en een christelijk geïnspireerde tekst op staat. Maar ook dolfijnen die symbool staan voor Christus, ankers die symbool staan voor houvast en zekerheid of het kruis passen uitstekend op de kaars. Wanneer je kiest voor een gepersonaliseerde doopkaars is het wel handig om er rekening mee te houden dat als hij in de kerk wordt aangestoken de afbeelding of de tekst wel gepast moet zijn. Grappige teksten worden niet altijd gewaardeerd door de voorgangers. Wel is het natuurlijk mooi om de naam en bijvoorbeeld de datum van de doop op de kaars te laten zetten.
De kinderen van het licht
Soms worden doopkaarsen ook gegeven op de doopverjaardag van iemand. De kaars aansteken is dan een mooi moment om over de betekenis van de doop te spreken of om even na te denken over het leven van de dopeling. Het aansteken van de doopkaars op de doopdagviering kan voor de gelovige ook een manier zijn om te proberen de duisternis te verdrijven of als overwinning op de boze krachten. Doopkaarsen refereren ook aan de opdracht van Christus om zijn volgelingen te laten weten dat zij de ‘kinderen van het licht’ zijn.
Huwelijkskaars
Bij een huwelijk kennen we aardig wat symbolische uitingen. Bijvoorbeeld de huwelijkskaars maar ook ringen die als gesloten cirkel symbool staat voor een oneindige liefde. De witte jurk staat oorspronkelijk voor de maagdelijkheid van de bruid, net zoals de sluier aan de ondergeschiktheid van de vrouw stond. Gelukkig kunnen we tegenwoordig zelf kiezen of vrouwen in het wit trouwen of een sluier willen dragen. De symboliek op dit vlak heeft tegenwoordig niet zoveel waarde meer voor de moderne bruid en bruidegom. Wat zeker niet wil zeggen dat de bruid niet in het wit trouwt of een sluier draagt, maar dan gewoon omdat ze het mooi vinden.
Een huwelijkskaars als symbool voor de verbondenheid
Ook de huwelijkskaars staat voor de symboliek van deze mijlpaal in ons leven. Het ontsteken van de huwelijkskaars wordt namelijk door zowel de bruid als de bruidegom gedaan. Samen deze kaars aansteken geeft een teken van verbondenheid, niet alleen voor het bruidspaar maar ook voor hun aangetrouwde families. Daarbij is het een teken van de liefde en de eenheid van het bruidspaar.
Hoe steek je de huwelijkskaars aan
Huwelijks kaarsen bestaan nog niet zo lang in Nederland, het is eigenlijk iets wat uit de Verenigde Staten is komen overwaaien. Het aansteken van deze kaars behoort officieel niet tot de traditionele christelijke symboliek. Het kan ook zijn dat de kaars niet in de kerk aangestoken kan worden, maar bijvoorbeeld op het huwelijksfeest. Ook al zijn er geen officiële regels voor, de huwelijkskaars aansteken verloopt meestal wel op een bepaalde manier. Meestal steekt er een iemand van de beide families een kleinere kaars aan die ze overhandigen aan de bruid en bruidegom. Met deze twee kaarsen steekt het bruidspaar gezamenlijk de huwelijkskaars aan.
In de kerk of niet
Als de huwelijkskaars in de kerk wordt aangestoken, kan het zijn dat er wel bepaalde regels nageleefd moeten worden. Vaak moeten de kleine kaarsen in de protestantse en katholieke kerken aangestoken worden aan de paaskaars. Ook mag de huwelijkskaars niet altijd op het altaar staan. Soms mag de kaars helemaal niet in de kerk aangestoken worden omdat er al genoeg andere symbolische handelingen zijn die naar de eenheid van het bruidspaar verwijzen. Het verschilt per kerk en per voorganger en het is dus altijd verstandig om dit vooraf even te bespreken.
Een gepersonaliseerde huwelijkskaars
Natuurlijk kun je als bruidspaar ervoor kiezen op ieder ander moment van de huwelijksdag deze kaars aan te steken. Tenslotte is het jullie dag. Daarbij is het misschien ook een leuk idee om na het aansteken van de kaars, de kaars niet helemaal op te laten branden zodat je hem ieder jaar tijdens de zoveel jarig huwelijksviering ook nog even kunt laten branden. Het bruidspaar mag ook zelf kiezen hoe de huwelijkskaars eruitziet. Veel stellen kiezen voor een gepersonaliseerde kaars, met de namen en huwelijksdatum.
Kaarsen als bedankjes op het huwelijk
Behalve de huwelijkskaars zie je de kaarsen soms ook nog op een andere manier bij het huwelijk terugkomen. Bijvoorbeeld als giveaway op het huwelijksfeest. Kaarsjes die bedrukt zijn met de namen van het bruidspaar, de datum en misschien een dankwoordje zijn altijd leuk om aan het eind van de dag je gasten als bedankje mee te geven. Je kunt hiervoor ook kiezen voor die leuke kleine glaasjes met kaarsjes erin. Of je geeft de getuigen en de ceremoniemeesters een mooie gepersonaliseerde kaars als herinnering aan de huwelijksdag.
Adventkaarsen
Adventkaarsen of adventskaarsen behoren ook tot de religieuze aangelegenheden. Ze staan symbool voor de aanloopperiode naar kerst. De naam advent is afkomstig van het Latijnse woord adventus en adventus betekent: komst. De adventsperiode is de tijd waarin de christenen zich voorbereiden op het kerstfeest. Dit is een belangrijk feest voor de aanhangers van het christendom omdat tijdens dit feest de geboorte van Jezus centraal staat.
Het begin van het Liturgische jaar
Ook het Liturgische jaar ook begint met de adventsperiode. De advent periode bestaat eigenlijk uit de periode van vier zondagen voor kerstmis. De eerste zondag is de zondag die het dichtst bij de Heilige Andreas viering valt die op 30 november is. De laatste dag van de advent is 24 december, hier eindigt de advent periode bij het avondgebed. De lengte van de advent periode kan dus verschillen, maar er zitten altijd vier zondagen in. Een kaarsenstandaard met vier kaarsen of een adventskrans met vier kaarsen staat symbool voor deze periode. Iedere zondag wordt er een kaars aangestoken en op de laatste zondag van de adventsperiode branden alle vier de kaarsen.
De eerste tekenen van de advent periode
De eerste keer dat er tekenen van de advent periode waren blijkt uit een boek van Gregorius van Tours, rond 538-594. Hier spraken ze over een speciale vastentijd van vier weken voorafgaand aan kerstmis. Het is niet helemaal duidelijk of deze advent periode toen al langer bestond. Tegenwoordig zijn er meerdere manieren om de advent periode aan te geven. Bijvoorbeeld met een advent kalender. Deze kalender heeft meerdere luikjes en iedere dag van de advent periode mag er dan een luikje geopend worden en zit er bijvoorbeeld een snoepje of chocolaatje in. Kinderen vinden dit vaak erg leuk.
Speciale advent kaarsen
Ook de speciale advent kaarsen geven deze periode aan. Zo zijn er bijvoorbeeld kaarsen waar alle 24 dagen van de advent periode staan aangegeven met getallen en waar je dus iedere dag een stukje van de kaars mag opbranden. Dit is een manier op kaarsen te branden voor deze periode, maar het kan ook op een andere manier, bijvoorbeeld met de adventskrans.
Voor iedere dag een kaars
In de adventskrans worden 24 kaarsen geplaatst, 4 grotere en 20 kleinere kaarsen. De grote kaarsen staan voor de zondagen en de kleinere kaarsen voor de doordeweekse dagen tussen de zondagen in. Je begint met een grote kaars aansteken op de eerste zondag en daarna steek je iedere dag dus een kaarsje extra aan. Tot op de laatste advent zondag alle kaarsjes branden. Op deze kaarsen hoeven geen getallen te staan, de hoeveelheid kaarsen geven de 24 dagen aan. De adventskrans werd oorspronkelijk veel in Duitsland en de Scandinavische landen gebruikt, maar je ziet ze tegenwoordig ook steeds meer in Nederland. Je kunt hier gewoon mooie kaarsen voor gebruiken. Katholieken hebben de traditie om voor een roze kaars te kiezen voor de derde zondag omdat dit verwijst naar de groeiende vreugde. In Noorwegen gebruiken ze dezelfde traditie bij het protestantse geloof.
Wanneer is het kerst
De adventskrans was een idee van een Lutherse theoloog die leefde van 1808 tot 1881. Omdat hij veel kinderen uit arme gezinnen opving die alsmaar vroegen wanneer het eindelijk kerst was bedacht hij deze adventskrans. In 1860 begon men met het versieren van de adventskrans, dit gebeurde altijd met dennengroen.
De kaars met een functie
Dit zijn slechts een paar voorbeelden waaruit blijkt dat de kaars vaak ook een functie heeft behalve alleen voor een gezellige sfeer zorgen. Maar er zijn nog veel meer voorbeelden waarbij kaarsen een belangrijke rol spelen, zoals het Joodse Chanoeka of bij processies zoals in Baarle-Hertog. Maar ook op begraafplaatsen worden vaak kaarsjes gebrand ter nagedachtenis van iemand. Hier zijn ook speciale kaarsen voor die minder snel uitgeblazen worden door de wind. Vooral rond Allerzielen en Allerheiligen worden deze kaarsjes vaak bij of op de graven of urnen geplaatst. In de kerk wordt de kaars vaak voor een beeld van een heilige gebrand in de hoop dat je gebeden verhoord worden. Kies altijd voor een goede kwaliteit kaarsen die niet zo snel uitgaan of roeten. En laat bijvoorbeeld een adventskrans met brandende kaarsen nooit onbeheerd achter. Bij brandende kaarsen is altijd enige voorzichtigheid geboden.
Christelijke tradities
Na het lezen van dit blog ben je mogelijk wat wijzer geworden als het gaat om de Christelijke tradities in combinatie met kaarsen. Wat er zo al mogelijk is en wat alle vele tientallen jaren wordt gedaan met kaarsen. Doe verdere inspiratie op en kom eens kijken bij ons op de website. Wij zijn trots de grootste website met alleen maar kaarsen te zijn.